Ngày: 13/07/2013
Nhiều nhưng chưa mạnh
Theo Sở Công Thương, Hải Phòng có tới gần 1900 cơ sở sản xuất ngành công nghiệp cơ khí, tăng nhiều so với trước đây. Nếu tính theo số doanh nghiệp thì có khoảng gần 500 đơn vị. Trong đó, nhiều nhất vẫn là các cơ sở sản xuất các sản phẩm từ kim loại, sau đó là sản xuất phương tiện vận tải; sản xuất xe có động cơ; sản xuất máy móc thiết bị; sản xuất dụng cụ y tế, dụng cụ chính xác… Đã có thời kỳ, số lao động trong ngành cơ khí lên tới gần 47.000 người, chiếm gần 27% tổng số lao động của ngành công nghiệp.
Ngành công nghiệp cơ khí cũng có thời hoàng kim khi tốc độ tăng trưởng hằng năm ở mức cao, tính bình quân thời kỳ 2006- 2010 là 13,92% nhờ sự đóng góp chủ chốt của ngành sản xuất máy móc và thiết bị điện, ngành đóng tàu, sản xuất sản phẩm từ kim loại; sản xuất sửa chữa xe có động cơ; sản xuất máy móc thiết bị… Không những thế, ngành có sự vươn lên mạnh mẽ và chiếm tỷ trọng lớn trong giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn Hải Phòng, có lúc lên tới hơn 50%.
Sản phẩm cơ khí của Hải Phòng chủ yếu là tàu thủy và phương tiện nổi các loại, kết cấu thép và thiết bị phi tiêu chuẩn (siêu trường, siêu trọng), các máy công cụ nhỏ cho sản xuất công nghiệp (tiện, khoan, đột, dập…); máy bơm, các loại máy phục vụ nông nghiệp (xay xát, tuốt lúa…); thiết bị phục vụ sản xuất vật liệu xây dựng (máy trộn bê tông, trộn vữa, băng tải, nghiền bi, nghiền đất…); động cơ đi- ê- den, các linh kiện cho bộ phận máy phát điện và tua- bin điện gió, thiết bị lẻ chuyên dùng, thiết bị điện gia dụng, dây và cáp điện, dây dẫn điện cho xe ô tô, ô tô, xe máy, quạt điện… Hải Phòng cũng tự hào vì nhờ sự phát triển của công nghiệp cơ khí mà đã đóng thành công các tàu trọng tải lớn tới 53.000 DWT, kho nổi chứa dầu 150.000 DWT cùng nhiều sản phẩm nổi bật khác.
Tuy nhiên, đánh giá chung, ngành công nghiệp cơ khí của Hải Phòng còn nhiều hạn chế về trang thiết bị và trình độ công nghệ. Do thiếu vốn đầu tư nên nhiều cơ sở sản xuất sử dụng trang thiết bị chưa đồng bộ, chất lượng và tính đa dạng của sản phẩm thấp, đơn điệu. Các khâu công nghệ cơ bản như đúc, rèn dập, hàn, nhiệt luyện, bảo vệ bề mặt, gia công cơ khí, cắt gọt kim loại… còn ở trình độ thấp. Trong khi đó, khả năng nghiên cứu, thiết kế, chế tạo mới các sản phẩm cơ khí còn hạn chế. Thành phố cũng như các doanh nghiệp chưa thu hút được các dự án đầu tư sản xuất máy chuyên dụng, máy công cụ, động cơ máy nổ, máy thủy, động cơ điện, khuôn đúc, hợp kim cao cấp, cơ khí chính xác. Cũng do hạn chế về quy mô, năng lực, nhân lực nên các doanh nghiệp chưa sẵn sàng tận dụng các cơ hội do hội nhập đưa lại, bị động trước các hàng rào bảo hộ, tiêu chuẩn môi trường do các nước dựng lên, luôn ở thế yếu khi gặp phải tranh chấp thương mại…
Sản phẩm quạt điện của Công ty CP Điện cơ Hải Phòng gặp nhiều khó khăn trong tiêu thụ. |
Doanh nghiệp chật vật tìm đầu ra cho sản phẩm
Giám đốc Công ty TNHH Hồng An Tô Ngọc Thạch cho biết, những năm gần đây, thị trường bị thu hẹp do những khó khăn của ngành đóng tàu, do sự cạnh tranh ngày càng gay gắt với các sản phẩm cùng loại trên thị trường, mặc dù công ty năng động, tích cực đôn đáo tìm đầu ra cho sản phẩm và giữ ổn định sản xuất kinh doanh, bảo đảm việc làm và thu nhập cho người lao động, nhưng nói tới khả năng tăng trưởng, lợi nhuận thì rất dè dặt. Theo ông Thạch, vấn đề cốt lõi vẫn là thị trường, kèm theo đó là năng lực của doanh nghiệp. Do ngành cơ khí đòi hỏi vốn đầu tư lớn, trong khi vốn của doanh nghiệp có hạn, lãi vay ngân hàng quá cao, mà sản xuất chỉ mang tính đơn lẻ là chính nên doanh nghiệp ngại đầu tư. Hơn nữa, công nghiệp phụ trợ cho ngành cơ khí của Hải Phòng còn mỏng và yếu, có nhiều chi tiết cần thiết doanh nghiệp phải đặt mua tại thành phố Hồ Chí Minh. Ông Thạch khá tự tin về trình độ cơ khí của doanh nghiệp và cho rằng, nếu khách hàng muốn đặt hàng thay thế hàng nhập ngoại, đơn vị sẽ làm được ngay với giá rẻ hơn rất nhiều so với mua của nước ngoài, nhưng để có được đơn hàng cũng không đơn giản.
Công ty cổ phần cơ khí chế tạo Hải Phòng ( trước đây là Nhà máy cơ khí chế tạo Hải Phòng) từng khá nổi tiếng trong nước với các sản phẩm cơ khí chế tạo, nay cũng đang loay hoay tìm đường ra cho sản phẩm. Theo lãnh đạo công ty, các sản phẩm vốn là thế mạnh của đơn vị như máy tiện vạn năng, máy phay, máy tiện chuyên dùng các loại, máy khoan bàn, máy cắt đột liên hợp…, sức tiêu thụ giảm nhiều so với trước đây. Công ty cũng tìm mọi biện pháp thúc đẩy tiêu thụ, chủ động tìm tới các khách hàng, tìm hướng xuất khẩu đến các thị trường Thái Lan, Đài Loan và Hoa Kỳ; chuyển hướng sản xuất một số mặt hàng phù hợp với thị trường như phụ tùng xe máy…, nhưng ngay năm 2012 không đặt mục tiêu tăng trưởng, cố gắng giữ ổn định.
Cơ khí Duyên Hải cũng là một tên tuổi có tiếng của Hải Phòng nhưng lâu nay có phần “ chìm” đi ít nhiều, phần vì ngành nghề cơ khí không còn thịnh vượng như trước, các sản phẩm chính của đơn vị như hộp giảm tốc các loại, các sản phẩm cơ khí, khung nhà xưởng, kết cấu thép, thiết bị nâng hạ, các sản phẩm bơm bùn… giảm lượng tiêu thụ. Công ty sớm chuyển hướng, liên doanh với hãng HanJing (Hàn Quốc) thành lập Công ty công nghiệp nặng Hàn Việt chuyên sản xuất hàng cơ khí siêu trường, siêu trọng, nhưng năm 2012 đã chuyển nhượng hết phần vốn cho đối tác Hàn Quốc. Tuy đã chủ động tìm kiếm nhiều việc làm ngoài những sản phẩm truyền thống, nhưng nhìn chung, hoạt động cũng khá chật vật.
Nhiều sản phẩm cơ khí tiêu dùng khác của Hải Phòng như quạt Phong Lan, cân Hải Phòng… cũng phải “ nếm” những “trái đắng” của thị trường, của sự cạnh tranh và cho dù có cố “ vùng vẫy” vẫn khó có thể trở lại thời hoàng kim trước đây…
Cần những giải pháp phù hợp
Đối với Hải Phòng, quy hoạch phát triển công nghiệp đến năm 2020, tầm nhìn tới năm 2025 đã định hướng khá rõ nét về ngành cơ khí chế tạo. Theo đó, thành phố phát triển ngành cơ khí theo hướng đa dạng hóa sản phẩm, trong đó tập trung nhiều cho lĩnh vực cơ khí hạng nặng trong các ngành sửa chữa và đóng mới tàu thủy; chế tạo thiết bị phục vụ cảng; phương tiện vận tải hạng nặng đường bộ và đường sắt; sản xuất các cấu kiện kim loại siêu trường, siêu trọng; các loại cấu kiện phức tạp; máy móc phục vụ xây dựng cơ bản; phục vụ chế biến thủy hải sản, thực phẩm và máy công cụ chuyên dùng khác; nâng cao trình độ phát triển sản xuất ở các ngành cơ khí hiện có như chế tạo thiết bị điện (cáp điện, quạt điện…); điện tử (rô- bốt); phương tiện vận tải hạng nhẹ; xe máy các loại… Định hướng này được phân kỳ theo từng giai đoạn, mỗi giai đoạn có những yêu cầu cao hơn về chủng loại sản phẩm cũng như công nghệ.
Như vậy, thành phố có sự rà soát, sắp xếp lại các doanh nghiệp cơ khí phù hợp với định hướng phát triển, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư mở rộng sản xuất trong lĩnh vực cơ khí; kêu gọi sự đầu tư vào lĩnh vực cơ khí của các doanh nghiệp nước ngoài. Cũng cần có cơ chế chính sách ưu đãi nhất định đối với các doanh nghiệp cơ khí của thành phố.
Công nhân Công ty TNHH Cơ khí RK Nhật Bản tại khu công nghiệp Đình Vũ trong dây chuyền sản xuất. |
Đẩy nhanh tiến độ xây dựng Khu công nghiệp chuyên sâu
Minh Huệ (nguồn: theo Hồng Thanh, http://baohaiphong.com.vn)